بررسی اثر خصوصیات خاک‌‌‌‌شناسی بر پتانسیل بیابان‌‌‌‌زایی مخروط افکنه‌‌‌‌ها با کاربرد روش AHP-FUZZY SAW (مطالعه موردی: مخروط افکنه‌‌‌‌های مشرف به ارتفاعات حلقه دره و جارو، منطقه اشتهارد)

رخداد بیابان‌‌‌‌زایی با حذف پوشش گیاهی، منجر به ایجاد آثار نامطلوبی از قبیل فرسایش و تخریب اراضی و نیز تشدید سیلاب‌‌‌‌ها شده و پیامدهای زیست محیطی نامطلوبی را به دنبال دارد. به منظور بررسی اثر خصوصیات خاک‌‌‌‌شناسی بر پتانسیل بیابان‌‌‌‌زایی مخروط افکنه-های مشرف به ارتفاعات حلقه دره و جارو (منطقه اشتهارد، استان البرز)، نخست اقدام به تهیه‏ی نقشه‏ی طبقات شیب، کاربری اراضی و زمین شناسی کاربردی با هدف ایجاد واحدهای همگن و تعیین خصوصیات خاک شد، به‌‌‌‌طوری‌‌‌‌که از طریق روی‌‌‌‌هم قرار دادن و تقاطع این نقشه‏ها با لایه شبکه‌‌‌‌ای ایجاد شده به‌‌‌‌وسیله برنامه جانبی ET GeoWizards در نرم‌‌‌‌افزار ArcGIS 10.3، نقشه‏ی واحدهای کاری حاصل شد. در این تحقیق سه شاخص حساسیت‌‌‌‌پذیری نسبت به فرسایش، شوری و نفوذپذیری خاک در نظر گرفته شد که در نهایت هر یک به‌‌‌‌صورت نقشه‏ای طبقه‏بندی شده، ارایه گردیدند. در این تحقیق، نمونه برداری خاک با هدف ایجاد نقشه‌‌‌‌های شوری (159 نمونه) و نفوذپذیری (174 نمونه) در منطقه تحقیق به انجام رسید. سپس اقدام به محاسبه وزن معیارها و نیز نسبت سازگاری با کاربرد روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) شد. در این تحقیق از روش FUZZY SAW به منظور تعیین پتانسیل و اولویت بندی گزینه‌‌‌‌ها استفاده شد، به‌‌‌‌طوری‌‌‌‌که پس از تعریف اعداد فازی مثلثی مربوط به عبارات زبانی در دو طیف چهار و هفت‌‌‌‌گانه، اقدام به محاسبه شاخص ارجحیت گزینه‌‌‌‌ها گردید. بر اساس نتایج به‌‌‌‌دست آمده، دامنه تغییرات مقادیر ارجحیت گزینه‌‌‌‌ها مبتنی بر روش AHP-FUZZY SAW برای عبارت‌‌‌‌های زبانی چهار و هفت‌‌‌‌گانه به ترتیب از 254/0 تا 889/0 و 236/0 تا 903/0 متغیر است. نتایج تحقیق مبتنی بر طیف چهارگانه نشان‌‌‌‌داد که 18/74 درصد (77/4245 هکتار) از منطقه دارای پتانسیل بیابان‌‌‌‌زایی کم و 82/25 درصد (67/1477 هکتار) دارای پتانسیل بیابان‌‌‌‌زایی خیلی زیاد است. نتایج تحقیق مبتنی بر طیف هفت‌‌‌‌گانه نیز نشان‌‌‌‌داد که 18/74 درصد (77/4245 هکتار) از منطقه دارای پتانسیل بیابان‌‌‌‌زایی کم، 78/9 درصد (53/559 هکتار) دارای پتانسیل بیابان‌‌‌‌زایی زیاد و 04/16 درصد (14/918 هکتار) دارای پتانسیل بیابان‌‌‌‌زایی خیلی زیاد است.